(Please scroll down for English.)
Man Ray’in bu dahiyane nesnesini ilk
defa bir arkadaşımdan duymuştum. Sohbetlerimizden birinde, nesnenin esrarengiz
büyüsüne kendini kaptırmış bir şekilde, dehşet dolu kocaman gözleriyle bana bu
metronomu öylesine güzel ve ayrıntılı tasvir etmişti ki hikayenin sonunda
nesnenin gücünü iliklerime kadar hissetmiştim; korkmuş, ama çok etkilenmiştim.
Enstrüman çalanlar bilirler; metronom tam bir kabustur. Her bir vuruş kusursuz kesinlikte, gerçek olamayacak kadar muntazamdır; yorulmak nedir bilmez. Ve sizin için vardır; sizi nizama getirir, kontrol eder. Eğer ritmi kaçırıyorsanız bu sizin suçunuzdur. Dolayısıyla, bir noktadan sonra, dayanılmaz hale gelir ve bu kusursuzluk ve kesin bir süreklilik hali, insana korku verici ve hatta kendini küçük görmesine yol açacak bir güç gösterisidir. İşte beni en çok etkileyen, böylesine güçlü bir nesneyle, felsefe ve literatürde önemli bir yeri olan göz simgesinin buluşturulmuş olmasıydı. İnsanı ve insana dair olanı izleyiciye dolaylı olarak hissettirme düşüncesiyle yola çıktığım resimlerimde, Man Ray’in – benim kullanmayı tercih ettiğim adıyla – Yok Edilemez Nesne’si (ya da orijinal adıyla Yok Edilecek Nesne’si), distopik bir geleceğin, yönetici bir erkin sembolüdür. Otoriter, hipnotize edici, karşı konulamaz boyutta güçlü, herşeye hakim ve herşeyi gören göz, kendi gibi güçlü zaman kavramıyla vücut bulmuş ve ölümsüz olmuştur. Peki, larva döneminde Dada’nın, son evresinde ise Sürrealizm’in patlamasında önemli figürlerden biri olan Man Ray için Yok Edilecek Nesne ne ifade ediyordu? Onu bu nesneyi üretmeye iten sebepler nelerdi?
Man Ray, Yok Edilemez Nesne, 1965, Ahşap, elyaf, metal ve kağıt.
8 x 4 1/2 x 4 1/2 in. (21.6 x 11.5 x 11.5 cm)
Smithsonian American Art Museum, Washington, D.C.
Fotoğraf: Smithsonian American Art Museum, Washington, D.C., Sanat Kaynakları.
© 2004 Man Ray Trusts/Artists Rights Society (ARS) New York,ADAGP Paris.
Multidisipliner bir sanatçı olarak
sanatsal kimlik kavramına yeniden şekil vermiş, önde gelen modernistlerden Man
Ray, 1923 yılında New York’ta, ‘her ressamın bir izleyiciye ihtiyacı vardır’
düşüncesinden hareketle, resimleri için bir temel oluşturma gayretiyle,
şövalesinin arkasına metronom yerleştirmeye karar verir. Objektif bir
izleyicinin/gözlemcinin varlığının resimlerine fayda sağlayacağını hisseden
sanatçı, metronomun sarkacına kesilmiş bir göz fotoğrafı iliştirerek başka bir
çift göz tarafından izlendiği duygusu yaratır. Resminin başına her geçtiğinde
metronomu da çalıştırır ve böylelikle fırça vuruşları tempoya göre hareket
eder. Tempo ne kadar hızlıysa fırçası da o kadar hızlanır. Man Ray’a göre,
ortaya çıkan resmin, “metronomun kronolojik taleplerini karşılayabilmiş olması”[1]
gerekir. O yüzden, metronomla fırça vuruşları uyumsuz olduğunda ya da metronom
durduğunda resim hala bitmemişse, bu eserin yok edilmesi gerekir. Bu asemblajı Yok Edilecek Nesne (Object to Be Destroyed)
olarak adlandırır.
Man Ray’in avant-garde dergi This Quarter’in özel Sürrealist sayısı
için yaptığı kağıt üzerine mürekkep versiyonuyla bu metronom ilk kez 1932
yılında izleyici karşısına çıkar. Adı Yıkım
Nesnesi (Object of Destruction) olarak değiştirilmiştir. Ancak bir
farklılık daha dikkat çeker: Sanatçının asistanı, ilham perisi ve modeli olan
fotoğrafçı Lee Miller ile acı ayrılığının intikamı olarak, 1923 tarihli
orijinal asemblajda metronoma iliştirilmiş göz fotoğrafı artık Miller’in
gözüdür. Dergide, Man Ray’in ‘bize kontrolünün sınırlarında bir sanat nesnesini
ilan ettiği, yıkımı ve yeniden yapmayı onayladığı, kişinin arzu patlamalarını
provoke edebilecek ve anlayışla karşılayabilecek bir sanat nesnesi/eseri
yaratmanın formülünü verdiği’[2] şu
açıklaması yer alır: “Aşık olduğunuz ancak artık görmediğiniz birinin
fotoğrafından gözünü kesin. Bir metronomun sarkacına iliştirin ve metromonu
istenen tempoya ayarlayın. Sabrınızın sınırlarını zorlayana kadar dayanın.
Sonra elinize bir çekiç alıp iyi nişan alarak tek vuruşta tamamen yok etmeye
çalışın.”[3]
Man Ray’in metronomu daha sonraki
yıllarda Kayıp Nesne (Lost Object) (1945),
Yok Edilemez Nesne (Indestructible Object)
(1958), Son Nesne (Last Object)
(1966) ve son olarak Ebedi Motif
(Perpetual Motif) (1972) gibi farklı başlıklarla çeşitli galerilerde
sergilenmiştir. Bunlardan en kaydadeğer olanı 1958 sergisidir.Paris’teki
Galerie de I’Institut’te düzenlenen, eski dönem Dada eserlerinden oluşan bir
retrospektif sergisinde, orijinal ismiyle (Object
to Be Destroyed) Man Ray’in metronomu da yer almıştır. Ancak bir grup sanat
öğrencisi metronomu alıp galeriden birkaç sokak ötede, eserin adına uyumlu bir
şekilde, paramparça eder. “Sigorta şirketi başka bir ‘Nesne’ yapayım diye bana
metronom aldı. Ancak onlara, bir resim yok edildiği zaman, telafi etmek için,
boya ve fırça verilmeyeceğini söyleyince sigortasını ödemeye karar verdiler.
Ben de bu sefer birçok nesne (100 parçalık bir edisyon) yapıp adını ‘Yok Edilemez Nesne’ koydum”[4]
diyen sanatçı şöyle devam eder: “Şimdi yüz metronomu birden yok etmek oldukça
zor olacaktır.”
Bu kalıcı olma isteğiyle sanatçı,
özünde yıkım ve anarşi olan Dada hareketiyle çelişmektedir. Öte yandan, adını Yok Edilecek Nesne koyduğu sanat
objesini gerçekten yok edip etmediği konusunda da tartışmalı ifadeler
vermiştir. Bir seferinde, “bir gün bu nesneyi yok etmeyi, ancak bunu
izleyicinin veya şahitlerin gözü önünde yapmayı gerçekten çok istediğini” dile
getirmiş olmasına karşın, bir başka ifadesinde şunları söylemiştir: “Bir
ressamın izleyiciye gereksinimi vardır, o yüzden ben de resim yaparken sanki biri
beni izliyormuş gibi bir ilüzyon yaratmak adına bir göz fotoğrafı kesip
metronomun sarkacına iliştirdim. Bir gün, metronomun yargısına karşı çıktım,
sessizliği dayanılmazdı ve ben de, belli bir önseziyle olacak ki, Yıkım Nesnesi adını verdiğim bu nesneyi,
adına uygun şekilde parçalayıp yok ettim.”[5] Metronomun
insan üzerindeki psikolojik etkileri düşünüldüğünde, Man Ray’in çelişkilerini
anlamak mümkün olur. Yarattığı sanat eseri, zamanla, öyle etkili bir anlatım
gücüne sahip olmuş ki eser sanatçının düşündüğünün çok daha ötesine geçmiş ve
bir nesne olmaktan çıkıp neredeyse artık kendi anlamlarını kendisi üretmeye
başlamış bir özneye dönüşmüştür. Man Ray ise denge bozucu bir arzu durumu
yaratan bu sanat nesnesi ile baş etmek için çaba göstermek zorundadır.
[1] Ian
Andrews, Object to be Destroyed: An Excess of Interpretation,
(yayımlanmamış makale, 1994)
[2] Janine
Mileaf, Between You and Me: Man Ray’s
Object to Be Destroyed, Art Journal,
Vol.63, no.1 (İlkbahar, 2004), s.5
[3] Man Ray,
“Object of Destruction”, This Quarter 5,
no. 1, özel Sürrealist sayısı (Eylül 1932), s.55
[4] Brian
O’Doherty, Yale French Studies,
no.31, Surrealism (1964), s.120
******************************************************
ON MAN RAY’S INDESTRUCTIBLE OBJECT
Years ago, one of my friends told me
about this art object, a brain-wave by Man Ray. This was the very first time
that I’ve heard of this great ready-made. Cought up with its uncanny spell, he,
as a great narrator, was elaborately portraying this metronome, with his
terrified big eyes. And at the end of the story, I could sense its power to my
bones; I was petrified and frightened, yet taken with its spell.
What I’m about to say will be understood
better by those who play a musical instrument: metronome is a nightmare. Every
single beat is in a perfect accuracy, and too regular to be real and natural;
hits restlessly and untiringly. And, it is made only for you, musicians;
regulates and controls you. If you’re rushing or dragging, going faster or
slowing down, it is definitely you to blame. It must be just its tempo. Thus, it
becomes unbearable after a certain point. And, at this very moment, this state
of the faultlessness and the exact perpetuity becomes a tour de force that will
lead one to become frightened or even contemn himself. Here, the thing that had
me under its spell was the idea of juxtaposing such a strong object with eye, another powerful symbol having a
significant place in philosophy and literature. In my paintings in which, as a
reference, I have chosen the concept of implicitly evoking man and all about
man, Man Ray’s – with one of its later alternative names that I prefer to use –
Indestructible Object (or with its
original name, Object to Be Destroyed)
symbolizes a ruling force; it is a dystopian future. The imperious, hypnotic,
irresistibly powerful, omnipotent and all-seeing eye allies with time, the notion as powerful as itself,
and becomes everlasting. So, what did Object
to Be Destroyed , throughout the course of about 40 years, mean to its
creator who was one of the crucial figures of eruption known as Dada in its
larval stage and Surrealism in its final phase? What were the motives that
pushed Man Ray to create such art-object?
Man Ray, Indestructible Object, 1965, Wood, fiber, metal and paper on card-board,
8 x 4 1/2 x 4 1/2 in. (21.6 x 11.5 x 11.5 cm)
Smithsonian American Art Museum, Washington, D.C.
Photograph: Smithsonian American Art Museum, Washington, D.C., Art Resources.
© 2004 Man Ray Trusts/Artists Rights Society (ARS) New York,ADAGP Paris.
The quintessential and prominent
modernist who recasts the concept of artistic identity as his multidisciplinary
way of expressing, Man Ray, with reference to the idea that ‘a painter needs an
audience', for the purpose of building some structure to his paintings, decides
to place a metronome right next to his easel, in 1923 in New York. Thinking
that it would be good idea for his paintings to paint in the presence of an
unbiased viewer/observer, the artist clips a photograph of an eye onto the
metronome’s pendulum, to create an illusional feeling of being watched by
another eye. Every time he shows up in front of his easel to paint, he sets the
metronome and regulates the tempo he wishes to suit. So, the ticking regulates
his brush strokes; now, it is a time-keeping guide controlling over his
painting. He thinks that his brush strokes must be in exact harmony with the
ticking, and that the finished work that “could not have satisfied the chronological
demands of the metronome would have to be destroyed.”[1]
Man Ray calls this assemblage Object to
Be Destroyed.
The metronome makes its first public appearence
as an ink drawing that Man Ray creates for the special Surrealist issue of the
avant-garde journal, This Quarter, in
1932. He changes its name as Object of
Destruction. Another difference, also, draws attention: After sad ending of
his love-affair with the fellow-photographer Lee Miller who is his
darkroom-assistant, muse and model, he exchanges the photographic eye affixed
on the metronome’s pendulum in the original asemblage for a photograph of Lee
Miller’s eye, as a vengeance. Below the title, we see a following inscription
in which Man Ray ‘declares us an art-object that is the edge of his control,
sanctions reproduction and demolition, gives the formula for creating an
art-object/work that can provoke and accept the blows of one’s desire’[2]: “Cut
out the eye from a photograph of one who has been loved but is seen no more.
Attach the eye to the pendulum of a metronome and regulate the weight to suit
the tempo desired. Keep going to the limits of endurance. Wiht a hammer
well-aimed, try to destroy the whole at a single blow.” [3]
Man Ray’s metronome appeared subsequent
exhibitions with different titles such as Lost
Object (1945), Indestructible Object
(1958), Last Object (1966) and
finally, Perpetual Motif (1972). The
most remarkable one among them was the 1958 exhibition: a retrospective show
consisting of early Dada works was held at the Galerie de I’Institut, in Paris,
and with its original title, Object to Be
Destroyed was exhibited. However, a group of art students grabbed it and
not very far from the gallery, they destroyed it by following the title. “The
insurance company bought me another metronome so I could make another ‘Object,’
but I said, ‘When a painting is destroyed, you don’t replace it with paints and
brushes.’ They paid the insurance. Then I made some more (an edition of 100
multiples). Now I call it ‘Indestructible Object’”[4] and
continues: “Now it will be very difficult to destroy all one hundred.”
With this desire for permanence, the
artist was inconsistent with the Dada movement that was inherently about
anarchy and demolition. Furthermore, he made some contradictory statements on
whether he ever actually destroyed the art-object he named Object to Be Destroyed. While, on one statement, he wrote that “it
is still my earnest desire, some day while the eye is ticking away during a
conversation, to lift my hammer and with one well-aimed blow completely to
demolish the metronome”, on another one he said: “a painter needs an audience,
so I also clipped the photo of an eye to the metronome’s swinging arm to create
the illusion of being watched as I painted. One day I did not accept the
metronome’s verdict, the silence was unbearable and since I had called it, with
certain premonition, Object of
Destruction, I smashed it to pieces.”[5]
When considered the psychological impacts of the metronome with a staring eye, we
presumably can make sense of Man Ray’s contradictions. In time, the art work he
created has gained so intense and potent ability of expression, that it has gone
way more beyond than its creator would imagine. It was no longer an object; has
turned into a (nearly) subject starting to create its own meanings. Man Ray,
now, had to strive mightily for dealing with this art-object that reveals destabilizing
states of desire.
[1] Ian
Andrews, Object to be Destroyed: An Excess of
Interpretation, (Unpublished, 1994)
[2] Janine
Mileaf, Between You and Me: Man Ray’s
Object to Be Destroyed, Art Journal,
Vol.63, no.1 (Spring 2004), p.5
[3] Man Ray,
“Object of Destruction”, This Quarter 5,
no. 1, special Surrealist issue (September 1932), p.55
[4] Brian
O’Doherty, Yale French Studies,
no.31, Surrealism (1964), p.120
[5] Arturo Schwarz,
Man Ray: The Rigour of Imagination, (London: Thomas and Hudson, 1977), s.25-6
YsancbuYdiage Jason Brandt https://wakelet.com/wake/Ylf32rWnIInNhG84d446v
ReplyDeleteapexnale
AvestiAgranmi1984 Lynda Rodriguez Install
ReplyDeleteFirefox browser
FixMeStick
portsorfover